Landgoed Den Treek en omgeving
 
 

Bron: Verleden en heden van de Treeker eik en zijn omgeving, Wim Schipper
Bewerking en foto’s: Marleen Voorhorst

43, naar grote foto, 43 kB
  2004. Het poortgebouw, een van de gebouwen van Huize Den Treek, vroeger werd het gebruikt als stal. Nu is het met behulp van een subsidie opgeknapt. Grote foto, 43 kB.
46, naar grote foto, 46 kB
  2004. Vliegden ( een grove den) op stuifzand. Grote foto, 46 kB.
82, naar grote foto, 82 kB
  2004. Restanten van een oude muur om een vroegere warmoezerij (groententuin) met daarachter de hopschuur van landgoed Den Treek. (MVO) Grote foto, 82 kB.
51, naar grote foto, 51 kB
  2004. De Vieweg. Grote foto, 51 kB.
73, naar grote foto, 73 kB
  2004. Een perceel naaldhout op landgoed Den Treek. Met bosbeheer wordt gekapt voor het behoud van gemengd bos en om licht op de bodem te laten komen. (MVO) Grote foto, 73 kB.
71, naar grote foto, 71 kB
  2004. Het vernattingsproces achter Huize Den Treek heeft geleid tot een afwisselend gebiedje met andere plantengroei en dierleven. Grote foto, 71 kB.
61, naar grote foto, 61 kB
  2004. Het heidegebied rond het Hazenwater op landgoed Den Treek. Grote foto, 61 kB.
54, naar grote foto, 54 kB
  2003. Het Treekermeer op landgoed Den Treek is ontstaan door afgraving van veen voor turf. Het wordt gevoed door toestromend grondwater en regenwater. (MVO) Grote foto, 54 kB.
34, naar grote foto, 34 kB
  2003. Het Henschotermeer. Het meer is gegraven om zand te winnen voor verdedigingslinies in de Tweede wereldoorlog. (MVO) Grote foto, 34 kB.
54, naar grote foto, 54 kB
  2003. Een beukenlaan op landgoed Den Treek Grote foto, 54 kB.

Huize Den Treek
Huize Den Treek was vroeger een boerenhoeve en is in verschillende handen geweest. Het wordt voor het eerst in 1334 in de boeken genoemd en in 1807 komt het in handen van Willem Hendrik (I), hij verbouwde het huis met materialen afkomstig van een buitenplaats aan de Vecht. In 1903 werd het uitgebreid met een toren en een lage vleugel. In 1949 werd het huis verbouwd tot hotel en in 1998 werd het met circa 6 hectare grond verkocht aan de eigenaren van het Oranjehotel in Noordwijk.
De naam is waarschijnlijk afkomstig van de nabijgelegen Vieweg. Over deze weg werd vee uit het laagliggende land van de Gelderse Vallei naar de hoger gelegen Leusderberg gedreven. Den Treek komt dan van ‘Treck’ en vieweg is een verbastering van veeweg.

Ontstaan van het gebied
In de voorlaatste ijstijd (200.000 – 130.000 jaar geleden) is de Gelderse Vallei uitgeschuurd door een ijslob en vormden zich stuwwallen die we nu kennen als de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. In de opvolgende warmere periode smolt het ijs en werd de Gelderse Vallei omgevormd tot de Eemzee. Toen de laatste ijstijd zich aandiende heerste er een hier een toendraklimaat en de zeespiegel was gedaald. Westenwinden voerden zand vanaf de droog liggende Noordzee naar de Gelderse Vallei en vormden in deze omgeving de nu nog zichtbare dekzanden.
De stuifzanden werden vervolgens vastgelegd door ze te beplanten met bomen, maar in de Middeleeuwen werd er veel bos gekapt voor gebruik in de bouw en als brandhout. De heide die toen ontstond werd grotendeels weer afgeplagd voor gebruik in de potstallen. Vanaf de 19e eeuw zijn ze het gebied weer gaan bebossen met veel grove den en op de wat rijkere gronden eikenhakhout. Dit bos werd voornamelijk gebruikt voor productie van hout.

Ontstaan van het landgoed Den Treek-Henschoten
Willem Hendrik (I) heeft veel grond en landgoederen gekocht in de omgeving van Huize Den Treek wat het begin was van de opbouw van het huidige landgoed. Door huwelijken en overerving zijn ook de gronden rond Zeist en Austerlitz bij het familiebezit gekomen en in 1908 werd het gebied Den Treek en Henschoten ondergebracht in een N.V. Het huis en ca. 6 ha. grond werden buiten de N.V. gehouden. Toen later ook landgoed Geerestein gekocht kon worden ontstond er een aaneengesloten landgoed van ca. 2000 ha., beheerd als Het landgoed Den Treek–Henschoten B.V.

Beheer van het gebied
Rond 1900 was dé grote ontginningsperiode van Den Treek–Henschoten. De toen aangeplante bossen hebben een veelal rechthoekige indeling. Rond de tweede wereldoorlog werd veel hout gekapt voor de verdedigingslinies. Het Henschotermeer werd gegraven omdat het zand nodig was voor versterking van militaire stellingen. Na de tweede wereldoorlog was er zo’n 250 ha. bos kaal gekapt. De overheid hielp met betalen van de herinplant.
Vanaf 1953 ging het regulier bosbeheer een rol spelen. Het idee was ontstaan dat gemengde bossen beter zouden volstaan. Zomereik, Japanse lariks, douglas, sitka-spar en fijnspar deden hun intrede. Er werden boomverbeteraars als ondergroei geplant, zoals els, berk, Amerikaanse eik, Amerikaanse vogelkers en lijsterbes. Vanaf eind 20e eeuw wordt geprobeerd de monocultures van douglas, spar en lariks te vervangen door gemengd bos. Het bos wordt niet meer grootschalig gekapt, maar er wordt groepsgewijs of boomsgewijs verjongd. Door pleksgewijs te dunnen kan er weer licht door het kronendak op de bosbodem doordringen en op open plekken kunnen dan weer boompjes uit zaad opgroeien. De natuurwaarde van zulke bossen zullen hierdoor enorm kunnen toenemen.
Deze wijze van beheer noemt men ‘geïntegreerd natuurbeheer’ en is momenteel duidelijk zichtbaar bij een wandeling door Den Treek.

Vernattingsproces ‘De Hopschuur’
Achter Huize Den Treek is duidelijk zichtbaar dat er werkzaamheden zijn verricht ten behoeve van natuurbeheer. Het is een project wat deel uitmaakt van het project ‘Goed Water Centraal’. Het zijn lokale maatregelen die verdroogde natuurterreinen tracht te herstellen. Van het perceel is ca. 30 cm. voedselrijke bovenlaag machinaal afgegraven en hierdoor heeft er verschraling plaats gevonden. Het grondwater zal nu tot in het maaiveld kunnen komen. Het beheer bestaat uit jaarlijks maaien en afvoeren van de vegetatie.

Verder is men momenteel bezig om het groen rondom het huis te renoveren tot een staat zoals het vroeger ook was; met rododendrons en eiken.